Takma Diş Kullananlar Nelere Dikkat Etmeli? | Protez Diş Kullanım Rehberi 2025
Takma diş kullanımı hakkında en kapsamlı rehber. Protez dişe alışma süreci, temizlik, konuşma sorunları ve bakım ipuçları. Mersin’de uzman hekimden destek alın.
Merhaba Sevgili Okurlar;
Gülümsemek herkesin hakkı. Ancak doğal dişlerin kaybedilmesiyle bu gülüş zamanla kaybolabiliyor. Neyse ki günümüzde hem estetik hem fonksiyonel ve hem de anatomik açıdan oldukça gelişmiş hareketli protezler (takma dişler), bu kaybı telafi edebiliyor. Kliniğimizde uyguladığımız ileri teknoloji ürünü protezlerle, hastalarımıza güvenle yemek yeme, konuşma ve gülümseme özgürlüğünü yeniden kazandırıyoruz.
Bu yazımda, takma diş kullanan hastalarım için günlük yaşamda nelere dikkat etmeleri gerektiğini, ilk günlerden başlayarak uzun vadeli bakıma kadar tüm detaylarıyla anlatmak istiyorum.
İlk Günlerde Takma Dişe Alışmak Zor Olabilir Ama Geçicidir
Yeni bir protezle ilk tanıştığınızda ağzınızda bir yabancı cisim hissi olması son derece normaldir. Bu geçici bir durumdur. Çoğu hastam, 1–2 hafta içinde bu hisse tamamen alışır. İlk günlerde özellikle şunlara dikkat etmenizi öneriyorum:
- Yumuşak gıdalar tüketin: Sert, kabuklu veya yapışkan yiyeceklerden kaçının. Püreler, çorbalar, haşlanmış sebzeler idealdir.
- Küçük lokmalar alın: Ağzınızı yormayın ve çiğneme işlemini yavaşça yapın.
- İki taraflı çiğneme alışkanlığı kazanın: Protezin dengeli oturması ve çene eklemlerinizin uyum sağlaması için her iki tarafla da çiğneme yapın.
- Çiğneme yapabildiğinizden emin olun: Protez takma dişler çiğnemede kesme koparma öğütmeyi yapabilmeli ve çift taraflı dengeli basmalıdır. Eğer çiğnemeyi her tarafla eşit baskıda yapamıyorsanız, diş diziliminin dengelenmesi açısından acilen diş hekimi kontrolüne gidebilirsiniz.
- Dişetinde Vuruk olduğunda Kontrole gidin: Protez takma dişler, dişetlerine tam olarak uyumlu yapılmalı ancak başlangıç safhasında takma dişler dişetine vuruk yapabilir. Vuruk diş hekiminin takma dişe müdahalesiyle düzeltilir ve takma dişi daha rahat kullanabilirsiniz.
Konuşma Zorlukları Normaldir – Sabırla Aşılır
Özellikle üst damak protezlerinde, konuşmada pelteklik, harf yutma ya da seslerin boğuk çıkması gibi sorunlar yaşanabilir. Takma diş ve proteziniz tüm detaylarıyla çeneye dişetine ve yüz yapısına uyumlu yapıldıysa Size önerim:
- Aynanın karşısında konuşma alıştırmaları yapın.
- Gazete ya da kitap okuyarak telaffuzunuzu güçlendirin.
- “S, Ş, Z” gibi zorlayıcı sesleri tekrar edin.
Unutmayın, dilinizin, yanak kaslarınızın, yüz yapınızın, dudak kaslarınızın ve burun dokularınızın yeni proteze alışması 1 aya kadar zaman alabilir. Bu süreç tamamen doğaldır. Ancak bu süreç tam bir uyum sağlayamadıysa, lütfen kontrolünüzü yaptırın ve yeniden diş hekimi muayenenizi olun.
Ağız Hijyeni: Takma Protez Kullansanız da Diş Eti Sağlığınız Hayati Öneme Sahiptir
Takma Protez dişlerinizin altındaki dokular hâlâ canlıdır. Bu nedenle:
- Her yemekten sonra protezinizi çıkarıp yıkayın ve protez fırçalarıyla fırçalayın.
- Protez temizleyici tabletler ile gece bakımını yapın.
- Diş etlerinizi ve dilinizi yumuşak veya orta sertlikte bir fırça ile fırçalayın.
Eğer ağız içinde yara, kızarıklık, kötü ağız kokusu veya ağrı fark ederseniz mutlaka kliniğimize başvurun. Uzun süreli baskı ülserlere ve kemik erimesine neden olabilir.
Takma Protezlerinizi Gece Çıkarın ve Islak Ortamda Saklayın
Gece uyurken protezinizi çıkarmanız, ağız dokularınızın nefes almasını sağlar, gece nefes alma sırasında nefes borusuna kaçma riskini önler ve sabahları daha konforlu bir kullanım sunar. Çıkarılan protezler şu şekilde saklanmalıdır:
- Temiz su dolu bir kapta veya özel tablet koyulmuş su kabında muhafaza edin.
- Sıcak su kullanmayın (deformasyona neden olabilir).
- Takma protezinizi ağız dışında kuru ortamda bırakmayın, kurumasına izin vermeyin.
Protez Kullanırken Dikkat Edilmesi Gereken Diğer Noktalar
- Denge kaybı: Eğer proteziniz oynamaya başladıysa astar dolgusu ya da yeniden uyumlandırma gerekebilir.
- Protez altında gıda birikimi: Her yemekten sonra ağız çalkalama alışkanlığı edinin.
- Sigara ve çay/kahve tüketimi: Renk değişikliklerine ve protez kokusuna neden olabilir.
- Düzenli Diş Hekimi Kontrolleri: 6 ayda bir Mersin Yenişehir‘deki kliniğimize gelerek hem ağız içi dokularınızı hem protez uyumunuzu kontrol ettirin.
- Çiğneme etkinliği yeterliliği: Takma protez dişlerin, çiğneme esnasında kesme koparma ve öğütme görevini tam olarak yerine getirmesi gerekir. Protez içindeki diş dizilimi, yanak desteği dudak yakınlığı, gülüş uyumu ve yüz yüksekliğine göre ve aynı zamanda çene eklemine de uyumlu takma diş yapılması gerekir.
- Dişetinde ve çenede ağrı: Protez takma dişler yapılmadan ve ölçü alınmadan önce dişetine vuruk yapabilecek olan çene kemiği düzensizlikleri ve dişeti büyümelerini düzenlenmesi tedavilerinin yapılması gerekir. Ardından ölçü alınması protez takma dişin dişetine ve çeneye uyumu daha rahat olur.
İleri Yaş Hastalar İçin Ek Tavsiyeler
Protez kullanıcılarının büyük kısmı ileri yaştaki bireylerdir. Bu gruba yönelik bazı özel tavsiyeler:
- Kuru ağız sendromuna dikkat: Tükürük bezlerinin yaşla birlikte işlevi azalabilir. Şekersiz sakız çiğnemek ya da tükürük arttırıcı spreyler kullanmak faydalı olabilir.
- Denge kaybı ve düşme riski: Protez çıkarılırken lavabonun içine su koyarak kırılmaları önleyin.
- Vitamin eksikliklerine bağlı doku zayıflamaları: Beslenmenize dikkat edin, gerekiyorsa bir dahiliye uzmanına danışın.
- Çene kemik erimesi varlığı: Yaş aldıkça çene kemiği erimesi ve dişeti büyümesi oluşabilir, bu nedenle, protez takma diş yenilenmesi gerekebilir.
Takma Protezin Ömrü Ne Kadar?
İyi bakılan bir protez ortalama 5–7 yıl rahatlıkla kullanılabilir. Ancak:
- Ağız içi çene kemik ve dişeti yapınız zamanla değişebilir.
- Diş etlerinizin formu yaşla birlikte değişebilir.
- Yeni malzemelerle daha konforlu çözümler geliştirilebilir.
Bu nedenle yıllık kontroller önemlidir. Takma proteziniz çok iyi oturuyor gibi görünse bile uzman diş hekim kontrolünden geçmesi tavsiyemdir.
Son Söz: Takma Diş, Sadece Bir Araç Değil; Hayat Kalitenizi Belirleyen Bir Unsurdur
Protez bir diş eksik olanı tamamlar, konuşmanızı, çiğneme alışkanlıklarınızı, hatta özgüveninizi yeniden inşa eder. İşte bu yüzden protezin tasarımı, yerleştirilme şekli ve hekimin el sanatı büyük önem taşır.
Ben, Prof. Dr. Birkan Taha Özkan olarak kliniğimde her hastama protez takma diş yaparken; özel ölçü ve ölçüm yöntemleriyle, dişeti yapısı, çene kemik analizi, çene ekleme uyumu, yüz ile orantısını da planlayarak gülüşe estetiğine katkısını planlıyorum. Bu aşamada yanak desteği ve dudak dolgunluğuyla birlikte yüzün genleşmesi üçgenimsi estetik görünümü de hesaba katıyorum. Ayrıca çiğneme etkinliğini artırmak ve gülüş estetiğini sağlamak amacıyla takma dişleri Porselen dişlerden seçmeye özen gösteriyorum. Takma diş yaparken, estetik ve doğal görünümlü protez uygulamaları yapıyorum. Protez ve takma dişi yaparken, diş dişeti çene ve yüzün tüm dokularını bütünsel olarak ele alarak ağız içi ölçü, yüz dokularının ölçümü ve protez yapım planlama aşamalarını gerçekleştiriyorum. Sadece diş değil, konforlu bir hayat sunmayı amaçlıyoruz.
Eğer siz de takma dişle ilgili sorun yaşıyorsanız ya da ilk kez bir protez kullanmaya hazırlanıyorsanız, sizi Mersin Yenişehir’deki kliniğimize bekliyorum. Size özel çözümlerle, hayatınıza yeniden güvenle gülümseyebilmeniz için buradayız.
✅ Sık Sorulan Sorular | Takma Diş (Protez Diş)
- Takma diş kullanmak zor mu?
İlk günlerde hafif bir yabancılık hissi olabilir. Ancak kişiye özel hazırlanan protezler sayesinde bu süreç oldukça konforlu geçer. Dişetine çene kemiğine damağa çene eklemine ve yüze uyumlu protez takma dişleri çok rahatlıkla en kısa zamanda benimsersiniz ve uyum sağlarsınız. Doğru bir protez planlamasıyla hastalar çok kısa sürede çiğneme, gülme ve konuşma fonksiyonlarına adapte olabilir.
- Takma dişe nasıl alışılır? Ne kadar sürede alışırım?
Genellikle ilk 7–10 gün içinde alışma süreci tamamlanır. Protez takma dişlerin yapım aşamalarının her detayı muntazam gerçekleştiyse; bu süreçte yumuşak gıdalarla beslenmek, protezi düzenli kullanmak ve rahatsızlık durumunda anında kontrole gelmek adaptasyonu hızlandırır. Kliniğimizde kullandığımız özel ölçü teknikleri sayesinde protezler doğal dişe en yakın şekilde tasarlanır.
- Takma dişle yemek yemek zor mu?
Kaliteli malzeme, porselen dişler ve doğru çene ilişkisine uygun konumlandırılan dişler yapılan protezlerde çiğneme zor değildir. İlk başta küçük lokmalarla başlanmalı ve zamanla daha sert gıdalara geçilmelidir. Çiğneme yüzeyleri doğru anatomide oluşturulmuşsa, karşıt dişler arası anahtar-kilit ilişkisi sağlandıysa, gülüş esnasında dudaklardan dişleri görünümü ideal oranda olduysa, çene eklemine uygun yüz ölçümüyle yapılan takma dişler sayesinde hasta konforu artar. Bu da bizim klinik olarak önceliklerimizden biridir.
- Takma diş ağrı yapar mı? Acıtır mı?
İyi planlanmış bir protezde ağrı olmaz. Ancak ilk günlerde bazı temas noktaları diş etinde baskı yapabilir ve vuruk oluşturabilir. Bu durum geçicidir ve kolayca düzeltilir. Ayrıca kliniğimizde vuruk yapma potansiyeli olan dişeti ve çene kemiğindeki düzensiz noktalar, daha protez takma diş yapılmadan önce belirlenir. Aslında işte protez takma dişin damağa oturan bu dişeti ve çene kemik düzensizliklerinin tedavisi veya operasyonları sayesinde takma protez dişin dişetine ve çeneye uyumu kolaylaştırılır. Kliniğimizde bireysel prova seanslarıyla bu sorunlar büyümeden önlenir. Aynı zamanda protez takma dişin uyumu sağlanarak acıtmasının veya ağrısının da önüne geçilmiş olunur.
- Gece takma dişle yatılır mı? Çıkarılır mı?
Hareketli takma dişler gece yatarken çıkarılmalıdır. Bu, diş etlerinin dinlenmesini sağlar, takma dişin yutulma veya nefes borusuna kaçma riskini önler ve ağız hijyeninin korunmasını sağlar. Sabit protez kullanan hastalar için bu durum geçerli değildir.
- Takma dişin ömrü ne kadardır? Kaç yılda bir değişmeli?
Protezlerin ortalama kullanım süresi 5–8 yıldır. Ancak çene yapısındaki değişikliklere göre bu süre kısalabilir veya uzayabilir. Yılda bir kez yapılacak kontrollerle veya diş hekimi muayenesiyle protezlerin ömrü uzatılabilir. Ömür uzatmasının ötesinde mümkünse çiğneme gülüş estetiği veya yüze uyum açısından protez takma dişten alınan verimin de artırılması sağlanabilir.
- Takma diş ağızda oynuyorsa ne yapılmalı?
Proteziniz ilk başlangıç aşamasında ağzınızda oynuyorsa acilen diş hekiminize başvruun ve dişetinize çeneye uyumunu kontrol ettirin. Proteziniz ilk başlarda sıkı ancak sonradan gevşiyorsa, anormal çene kemiği erimesine ve dengesiz dişeti büyümesine bağlı olarak gevşeyebilir. Bu durumda yeniden uyarlama (reline) yapılmalı, protez yenilenmesi veya dişeti çene kemik düzenlemesi operasyonu yapılmalıdır. Kliniğimizde lazer destekli ölçüm teknikleriyle protezin çeneye tam oturması sağlanır.
- Takma diş nasıl temizlenmeli? Hangi ürünler kullanılmalı?
Hareketli protezler her yemekten sonra yumuşak bir fırça ve protez temizleyici solüsyonla fırçalanmalıdır. Sabun veya diş macunu kullanılması önerilmez. Ayrıca protez gece çıkarıldığında temiz bir su kabında bekletilmelidir.
- Takma diş konuşma bozukluğu yapar mı?
Dişetine uyum zayıflığı, karşıt dişlerin birbiriyle anahtar kilit-uyumunun olmadığı, takma dişlerin yüze ve çene eklemine göre yetersiz boyutta olduğunda, takma protez içine yerleştirilen dişler yanlış konumlandırıldığında, dudak destek yetersizliğinde takma dişler konuşma bozukluğu yapar. Ancak bu detaylı çalışmalar diş hekimi tarafından muntazam yapılmasına rağmen, ilk günlerde bazı harfleri telaffuz etmek zor olabilir. Ancak bu durum kısa sürede ortadan kalkar. Kliniğimizde uyguladığımız bireysel prova ve konuşma simülasyonları sayesinde bu uyum süresi minimuma indirilir.
- Takma diş mi, implant mı daha iyi? Hangisi tercih edilmeli?
Bu sorunun cevabı kişinin çene yapısına, kemik miktarına ve genel sağlık durumuna göre değişir. Eğer çene kemiği implant için uygunsa, implant ve implant üstü sabit kaplamalar daha konforlu, etkin çiğnemeli, daha estetik ve sabit bir çözüm sunar. Ancak implant için yeterli kemik yoksa, ileri cerrahi tekniklerle desteklenerek implant yapılabilir ve ardından implant üst sabit kaplama tedavisi yapılır. Alternatif olarak da iyi planlanmış ve kaliteli bir takma dişin olduğu protez takma dişler de tercih edilebilir.